Dane techniczne

Załoga: 4 osoby.
Napęd: silnik model V-6R; sześcio cylindrowy diesel rzędowy o mocy 208 kW (280 KM).
Długość: 6,54 m.
Szerokość: 2,95 m.
Wysokość bez radaru: 2,25 m.
Wysokość z radarem: 3,8 m.
Masa własna: 14000 kg (bojowa 20500 kg).
Nacisk na grunt: 0,69 kg/cm2.
Max prędkość na drodze: 45 km/h.
Max wysokość pokonywanych przeszkód: 1,1 m.
Max szerokość pokonywanych rowów: 2,8 m.
Max nachylenie pokonywanych wzniesień: 60%.
Zasięg: 450 km.
Opancerzenie: 9,2-15 mm.

Opis

Skonstruowane w ZSSR we wczesnych latach sześćdziesiątych, jako pierwszy na świecie autonomiczny samobieżny kompleks przeciwlotniczy, weszło do służby w 1966 roku. Używane jest przez Algierię, Angolę, Bułgarię, Kubę, Czechy, Słowację, Egipt, Etiopię, Niemcy, Węgry, Indie, Iran, Irak, Jordanię, Kambodżę, Koree Północną, Libię, Mozambik, Nigerię, Preu, Polskę, Syrię, Rosję i byłe republiki radzieckie, Wietnam, Jemen Północny i Południowy, kraje byłej Socjalistycznej Republiki Jugosławii. Do czasu wprowadzenia ZSU-23-4, standardowym samobieżnym działem przeciwlotniczym armii radzieckiej, oprócz zdwojonych karabinów wielkokalibrowych KPW (14,5 mm) zainstalowanych na zmodyfikowanych podwoziach BTR152 (6x6), BTR40 (4x4), było przeciwlotnicze działo samobieżne ZSU-57-2 rozwinięte z holowanego S60. Głównymi wadami ZSU-57-2 były: mała szybkostrzelność i brak pokładowej aparatury kontroli ognia.
ZSU-23-4 (ZSU to skrót od "Zenitnaja Samochodnaja Ustanowka") Służy do zwalczania celów powietrznych, poruszających się z prędkościami do 450 m/s na wysokościach od 100 do 1500 m i w odległości do 2000 m. Jest wykorzystywany do obrony obiektów, kolumn wojskowych (w marszu i na postoju) oraz pododdziałów poruszających się w szykach bojowych na polu walki, głównie przed atakami z powietrza. ZSU-23-4 ma podwozie gąsienicowe transportera opancerzonego GM575, podobne do użytego w samobieżnej wyrzutni rakiet ziemia-powietrze SA6 "Gainful" (wg. NATO) i jest uzbrojone w poczwórnie sprzężone działka AZP23 kalibru 23 mm, prawie identyczne z zastosowanymi w dwulofowym holowanym zespole ZU23. Działka są zamontowane w obrotowej wieży, na zewnątrz przedziału bojowego w celu ochrony załogi przed gazami prochowymi. Automatyka działek opiera się na zasadzie odprowadzania części gazów prochowych przez boczny otwór w lufie. Amunicja dosyłana jest w taśmach z rozdzielnymi ogniwami. Lufy działek są chłodzone wodą i mają szybkostrzelność teoretyczną 800-1000 pocisków na minutę (każde), ale w praktyce strzela się krótkimi seriami po maksymalnie 10 pocisków (na lufę) lub, przy celach szybko się poruszajcych, długimi (50 strzałów na lufę). Pojazd przewozi zapas 2000 naboi 23 x151 mm z pociskami: odłamkowo-burząco-zapalająco-smugowymi (OFZT) o masie 188,5 g oraz przeciwpancerno-zapalająco-smugowymi (BZT) o masie 190 g (oba rodzaje pocisków zaopatrzone są w smugacz). Wieża pozwala prowadzić ogień w zakresie 360 stopni w poziomie i od -4 do 85 stopni w pionie. Działko 23 mm może być użyte zarówno jako przeciwlotnicze, jak też do zwalaczania celów naziemnych i ma maksymalny zasięg skuteczny wynoszący 2500 metrów (maksymalny pułap na jaki można prowadzić ostrzał wynosi 1600 metrów).
Opancerzony kadłub ZSU-23-4 dzieli się na trzy segmenty: kierowcy z przodu, walki w centrum i silnikowy z tyłu. Załoga składa się z czterech ludzi: dowódcy, operatora-celowniczego, operatora dalmierza oraz kierowcy-mechanika. Na wieży zabudowany jest radiolokator RPK2 (składany podczas przemarszów) o zasięgu 25 km, służący do wykrywania celów, ich śledzenia i naprowadzania działek. Cel może być wykryty w czasie jazdy, ale do otwarcia ognia pojazd musi zwolnić do prędkości 25 km/h (na prowadzenie ognia w czasie jazdy pozwala układ stabilizacji położenia osi anteny radaru i osi luf). System kierowania ogniem składa się z optycznego, przelicznika i układu stabilizacji linii śledzenia celu oraz osi luf. W przeliczniku, na podstawie parametrów ruchu celu, charakterystyki balistycznej armaty i pogody, wypracowywane są kąty wyprzedzenia w płaszczyżnie poziomej i pionowej. Dane te w postaci sygnału elektrycznego przekazywane są do elektrohydraulicznych napędów naprowadzania. Parametry te można ustalać automatycznie za pomocą radaru lub półautomatycznie przy pomocy przyrządu optycznego. Aparatura kontroli ognia pozwala na działanie w każdych warunkach atmosferycznych. W chwili gdy radar jest zakłócany lub system wykryje rakietę antyradarową automatycznie wyłącza radar i przechodzi na optyczny system naprowadzania. System charakteryzuje się 50% większą celnością i o 66% większym efektywnym zasięgiem niż amerykański Vulcan kalibru 20 mm. ZSU-23-4 wyposażono ponadto w: urządzenie ochrony przeciwatomowej i przeciwpożarowej, środki obserwacji i łączności (telefon wewnętrzny R124, radiostacja R123), aparaturę nawigacyjną.
Opierając się na wynikach amerykańskich badań, w 1977 r. na uzbrojenie państw b. ZSRR wprowadzono wersję ZSU-23-4M, w której zmieniono: stację radiolokacyjną, przelicznik, ukł. wentylacji i osłonę działek.
ZSU-23-4 znalazło bardzo szerokie zastosowanie bojowe na Bliskim Wschodzie i było jedną z najskuteczniejszych broni w wojnie "Yom Kippur" z 1973 roku (pomiędzy koalicją Egipsko-Syryjską, a Izraelem), gdzie używano je w kombinacji z rakietami kierowanymi ziemia powietrze systemu KUB (czyli wspomnianym wcześniej SA6 "Gainful"). Te ostatnie zmusiły samoloty izraelskie do latania bardzo nisko, skutkiem czego natykały się one na ZSU-23-4 i ręczne rakiety ziemia-powietrze 9K32 "Strzała 2" (SA7 "Grail" wg. NATO). ZSU-23-4 jest obecnie zastępowane przez przez nowy samobieżny zespół przeciwlotniczy 2S6 "Tunguska" na podwoziu uniwersalnego pojazdu gąsiennicowego GM569, uzbrojony w dwa sprzężone parami działka 30 mm 2A24i osiem wyrzutni rakiet kierowanych 9M311.

Zdjęcia